Ozan Ömer Kadüker – Orman Genel Müdürlüğü (OGM) bilgilerine nazaran, Türkiye’de geçen yıl 1 Ocak-19 Ağustos devrinde 1419 orman yangını çıkarken, bu yılın tıpkı periyodunda 2 bin 529 yangın kayıtlara geçti. Tekrar tıpkı devir mukayese edildiğinde yanan orman alanı 8 bin 865 hektardan 17 bin 456 hektara yükseldi. Orman yangınlarıyla uğraşta çalışanların eğitimleri çok değerli. Lakin Türkiye’deki üniversitelerin Orman Fakülteleri’nde bu alanda spesifik bir eğitim bulunmuyor. Eğitimler, alanda daha çok usta-çırak alakasıyla alınıyor.
Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Mühendisliği Kısım Lideri Prof. Dr. Doğanay Tolunay “Şu an Türkiye’de verilen orman mühendisliği eğitiminde ders olarak kapsamlı bir orman yangınları eğitimi yok. Orman muhafaza dersinde orman yangınları, müdahale ve teknikleri anlatılıyor. Bir de yüksek lisansta orman yangınları eğitimi var. Mevcut verilen dersler daha çok yangın söndürme odaklı. Afet idaresi, yangın öncesi risk azaltmaya yönelik eğitimler az. Bu eğitimlerin güncellenmesi gerekir” dedi.
Dünyada nasıl?
Dünyadaki eğitim içerikleri hakkında da bilgi veren Tolunay, direkt orman yangınlarına odaklanan, bu alanda diploma veren, kapsamlı eğitim programları pek olmadığını söyledi. Genelde yüksek lisans seviyesinde eğitimlerin verildiğini aktaran Tolunay, “Örneğin ABD’deki Oregon Üniversitesi’nde Orman Mühendisliği ve Ormancılık programları var. Ormancılık lisans programında orman onarımı ve yangın, orman idaresi yahut orman operasyonları bahislerinden birinde uzmanlaşmak mümkün. Tekrar Fransa’da yüksek lisans seviyesinde eğitimler bulunuyor. Son 5 yılda yangınların artması ve iklim değişikliği nedeniyle bu eğitimler artabilir” diye konuştu.
‘UZMANLIK GEREKTİRİYOR’
OGM çalışanlarının rotasyon sıkıntısına dikkat çeken Tolunay, “OGM’de çalışmaya başladıktan sonra usta-çırak bağlantısıyla öğreniliyor. Orman yangınları konusunda uzmanlaşan çalışanlar, rotasyonla vazife yerleri değişiyor” sözlerini kullandı. Bu durumun yangınla uğraşa ziyan verdiğini aktaran Tolunay, “Örneğin yangınlarla tecrübeli bir uzman, ağaçlandırmaya geçebiliyor. Yalnızca eğitim kâfi değil, uzmanlıkların yanlışsız kıymetlendirilmesi gerekiyor. Bu bilgiler için uzun yıllar tecrübe gerekiyor. Ayrıyeten yalnızca yangın konusunda şuurlu olmak yetmiyor çalışılan bölgeyi de tanımak gerekiyor. Adana’da çalışan birini İzmir’e getirdiğiniz vakit çok başarılı olamayabilir. İklim, arazi şartları çok farklı” dedi.
‘Afeti gündemde tutalım’
Yangınlarla çaba için uzmanlık programlarının oluşturulması gerektiğini de kaydeden Tolunay, üniversite öncesi kademede mecburî eğitimden çok şuur artırmaya yönelik faaliyetlerin yapılması gerektiğini vurguladı ve ekledi: “Ders olarak okutulunca kaldı-geçti gözüyle bakılıyor yalnızca. Toplumda afet kültürü artırmaya yönelik çalışmalar yapılmalı. Afeti gündemde tutmalıyız.”